De gevorkte boomstam of -tak is interessant. Niet alleen omdat het weer
eens wat anders is dan de braaf rechtopgaande
.
De gevorkte boomtak is een staak met twee einden, die is bruikbaar als een
met twee tanden.
De
begonnen.
En de gevorkte boomstam? Misschien schuilt daarin wel de oplossing van de
vraag die bouwhistorici
al zolang bezig houdt: hoe kwamen de timmerlui in het verleden toch aan al dat kromhout,
waarvan ze hun
Volgens een bekend verhaal komen de krommers van bomen die krom
gegroeid zijn doordat
ze jarenlang met een
touw
krom getrokken waren. Bewezen is dit nooit.
Waarschijnlijker is dat kromhout verkregen werd door gebruik te maken van
forse zijtakken, samen met het bijbehorende stukje van de stam.
Voor de juiste knik moet je bij vele
eiken
naar de juiste zijtak zoeken. Tijdens de groei wat helpen kan natuurlijk ook.
Een heel andere hypothese betreft de boomstam, waar we het hier over hebben.
Van een gevorkte boomstam die zich al vrij laag in tweeën splitst, kun je gemakkelijk
twee kromme balken maken door de stam vanaf de vertakking recht naar beneden door te zagen
of te splijten.
Dat onderste stuk kan dan soms wel wat dunner uitvallen dan de twee takken erboven
(of moeten we 'twee stammen' zeggen?) Toevallig staat bij de
krommer van een
kap
juist dat
deel tegen of in de
borstwering
van de zolder.
Slechts een beperkt aantal bomen is zo aardig
om zich vrijwillig in tweeën te splitsen. Dat geeft niet, de natuur kan een handje geholpen worden.
Wanneer je in de winter van een jong boompje het bovenste knopje afbreekt, kan de boom alleen
overleven door hier alvast de twee 'zijtakken' te maken, die anders pas later tot ontwikkeling gekomen
zouden zijn. Door na verloop van tijd op zo'n twee meter hoogte een stok tussen de tweelingstammen te steken,
kan men desgewenst de hoek van de 'krommer in aanbouw' bijsturen.
Daarna hoeft de timmerman alleen nog maar even te wachten.
Gelukkig werd vroeger meestal tijdig
vooruit gedacht. Daarom waren er vast altijd wel voldoende gevorkte bomen beschikbaar,
die dus al heel lang geleden 'geholpen' waren.
Een leuk verhaal, maar klopt het? Tot nu toe is ook hiervoor nog geen bewijs gevonden.
Gevorkte balken
konden voor diverse doeleinden
gebruikt worden. Zo zie je een enkele keer een spantbeen met een (voormalige) zijtak als
korbeel.
Tekst: Jean Penders (12-2007). Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
